Ida pełna antysemickich stereotypów, Ida, która nie zasługuje na Oscara, nudna Ida… Każdy ma prawo do mówienia o swoich odczuciach wywołanych przez film. Każdy może interpetować film wedle własnej woli. Dlatego dziś, po dwukrotnym obejrzeniu Idy, powiem Wam o moich przemyśleniach względem obrazu Pawła Pawlikowskiego. Bardzo chyba zresztą prywatnych, bo nigdzie w sieci nie znalazłam podobnej interpretacji Idy. Dla mnie bowiem ten film opowiada o dojrzewaniu.
Siostra Anna (Agata Trzebuchowska) na kilka dni przed złożeniem ślubów zakonnych, zostaje wysłana przez matkę przełożoną, by poznać swoją jedyną żyjącą krewną. W trakcie spotkania, ciotka, Wanda Gruz (Agata Kulesza), inspirowana postacią Heleny Wolińskiej-Brus*, wyjawia młodej dziewczynie, że naprawdę nazywa się Ida Lebenstein i jest Żydówką. Następnie kobiety ruszają w podróż po szarej Polsce z lat 60. ubiegłego wieku, by odnaleźć miejsce pochówku najbliższych krewnych i dowiedzieć się, jak umarli.
Do gustu przypadł mi kontrast między bohaterkami, mogący wydawać się oklepany, ale dla mnie bardzo wiarygodny i naturalny. Ida jest cichą, pokorną i oddaną Bogu młodą dziewczyną, zaś Wanda nie stroni od mężczyzn i alkoholu. Na swoich rękach ma krew innych ludzi. Większość jej wypowiedzi ma zaś sarkastyczny wydźwięk. I jako zdeklarowana komunistka, raczej nie oddaje się rozmyślaniom na temat wiary czy duchowości. Między dwoma kobietami szybko, choć nie bez zgrzytów, nawiązuje się nić porozumienia. To, że pomiędzy tak różnymi osobami może zrodzić się miłość, jest bardzo piękne.
Pewnie w każdej recenzji, jaka się ukazała na temat Idy, został podkreślony artyzm każdego z kadru. Gdzieś przeczytałam, że Pawlikowski powtarzał niektóre sceny czterdzieści razy, by wszystko wyglądało idealnie tak, jak w jego głowie. Opłaciło się. Ogromne wrażenie na mnie zrobił nie tylko twórczy minimalizm zdjęć i to, że świat skąpany w czarno-białej tonacji wciąż jest zaskakująco piękny. Najbardziej przemówiła do mnie symetria scenografii oraz aktorów w kadrach, a także nieruchoma kamera. Faktycznie, każde ujęcie można oprawić w ramkę i zawiesić na ścianie.
Muzyka też jest bardzo dobra. Hity takie jak Serduszko puka w rytmie cha-cha przeplatają się z muzyką poważną oraz jazzem. Przeważnie jednak widzowi towarzyszy cisza, która jest bardziej wymowna niż jakikolwiek podkład dźwiękowy.
Ida nie szufladkuje narodów. Nie pokazuje, że Polacy są źli, a Żydzi dobrzy, albo odwrotnie. Historia ma do siebie to, że dzieje się nieustannie i rzutuje na życie każdego człowieka, raz mniej, raz bardziej. Tutaj konkretne wydarzenie, jakim był Holokaust, ma konsekwencje dla dwóch konkretnych żyć i Pawlikowski nie stara się kogokolwiek rozliczyć za piekło drugiej wojny światowej. Po prostu pokazuje, że każdy z ludzi niesie z sobą jakiś bagaż. Dla Idy takim bagażem była śmierć jej rodziców. Dlatego film jest dla mnie zmysłową opowieścią o dorastaniu. Tytułowa bohaterka dojrzewa, by poznać swoją tożsamość i dowiedzieć, co stało się z jej rodziną. Dojrzewa na tyle, by nie podejmować pochopnie decyzji o tym, czy spędzi resztę swojej egzystencji za murami zakonu. Dojrzewa tak, że prócz słuchania głosu rozsądku, odnaleźć miejsce na posłuchanie swojego instynktu.
A jak się to wszystko kończy? Nie wiadomo do końca. Wiadomo, że dostaliśmy Oscara i powinniśmy się tym cieszyć. To naprawdę dobry powód do radości. Mnie osobiście cieszy także to, że zaczęłam wierzyć w polskie kino. Wyszukuję coraz to nowsze filmy realizowane przez Polaków i nie zawodzę się na nich. W tym przekonaniu utwierdził mnie sam Andrzej Wajda, który w wypowiedzi na antenie TVN24 przyznał, że naszas rodzima kinematografia wreszcie „staje na nogach”. Takiego autorytetu żal nie posłuchać.
Bardzo pozytywnym akcentem była też fotka strzelona Anecie Kopacz, Urszuli Wantuch-Żal, Agacie Kuleszy i Agacie Trzebuchowskiej podczas gali przyznawania Oscarów. Pawlikowski rozgaduje się na scenie, a panie w tym czasie palą fajkę, plotkują i sączą wino. Dla mnie – klasa sama w sobie. Oraz trafna charakterystyka polskich kobiet – naturalnych i stylowych jednocześnie. W internecie rozgorzała dyskusja, czy to ładnie, czy brzydko, że aktorki wraz z koleżankami opuściły główną salę, by uraczyć się używkami na korytarzu. Dyskusja chyba niepotrzebna, no bo zobaczcie sami, jakie one piękne!
A dla samej Idy
9/10.
___________________
* Polska komunistka pochodzenia żydowskiego, biorąca udział w stalinowskich mordach sądowych.
Wstyd się przyznać, ale jeszcze nie miałam okazji żeby zobaczyć ten film. Chyba zobaczę w weekend. Z tego co piszesz rzeczywiście warto 🙂
Widziałam i tak te kadry są ciekawe, ale jednak wolałbym by było na nich widać aktorów, a nie np. całe okno nad nimi. Trochę mnie to drażniło 🙂 ale niektóre zdjęcia są piękne!
Mi film się podobał, piałam o nim u siebie i fajnie, że dostał Oscara 🙂
Można, warto… trzeba! : )
Te ujęcia, o których mówisz, również można zinterpretować. Małe sylwetki postaci na tle ogromnej przestrzeni, wydają się być po prostu pustką, która otacza dwie główne bohaterki. A jeśli nawet nie o to chodziło Pawlikowskiemu, to o coś na pewno. Jestem przekonana, że taki zabieg jest nieprzypadkowy.
Ta krótka, ale jakże pięknie subiektywna recenzja w zasadzie namawia mnie teraz, żeby film obejrzeć. Wcześniej patrzyłam na ten film nieco sceptycznie i trochę stereotypowo, ale tak przedstawiony w Twoich słowach, aż wzbudza ciekawość. Może się wezmę za niego niebawem. Wiadomo, tyle opinii, ilu ludzi, a najlepiej wyrobić tę opinię samemu (aka również powód, dla którego przeczytałam pierwszy tomik 50 odcieni Szarego; chujowe, nie polecam, ale przeczytać można, żeby sobie wyrobić zdanie samemu — chyba największy atut tej książki, to to, że czyta się ją szybko i nie trzeba dużo o tym myśleć), więc Idę obejrzeć też trzeba.
A co do zdjęcia i sytuacji z Oscarów — zdjęcie jest urocze, a sytuacja bardzo spoko, więc nie rozumiem bólu dupy ludzi, którzy krytykują kobitki, że wyszły z sali, gdy Ida dostała Oscara. Ach, problemy pierwszego świata. Kulesza wygląda bosko z tym papierosem, niech mówią co chcą.
Buziaki!
Ja jeszcze nie zdążyłam nadrobić "Idy", ale słyszę naprawdę zróżnicowane zdania. Muszę przekonać się na własną rękę:)
Musze przyznac ze jeszcze nie ogladalam, ale mnie strasznie nawet nie kusi. Jakos oscarowe filmy nigdy mnie nie kusily. Ale teraz jak tak patrze tu Ida tam Ida to moze jednak sie skusic?
Czemu Ty mi zawsze tak wlewasz? : P
Dokładnie, ten spór to problemy pierwszego świata. Też nie rozumiem, o co tym ludziom chodzi. Najwyraźniej o nic, czepianie dla samego czepiania się.
Moim zdaniem warto. Oscarowe filmy to nie są zawsze komercyjne. A nawet jeśli, to wciąż mogą nieść z sobą pewne wartości. "Ida" zaś na pewno!
Ale jak to wlewam 😀 Mówię, co czuję, co nie zawsze jest najlepszą metodą na przetrwanie, ale przynajmniej szczere!
Tak, czepiają się tak dla zasady. Podobnie jak prowadzacy uwalają studentów na polibudzie, też dla zasady. (PS To prawda.)
W takim razie nie mam wyjścia 🙂